|
ezelsEzel (dier)
 
 
 De ezel (Equus africanus asinus) is lid van de familie van paardachtigen en heeft als kenmerken lange oren, een pluim aan het eind van de staart, en een groot uithoudingsvermogen. Het geluid dat ezels maken noemt men: balken.
DomesticatieGedomesticeerde ezels zijn goed bruikbaar zowel als lastdier, als trekdier en als rijdier. Mitochondriaal DNA-onderzoek heeft in 2004 laten zien dat er twee populaties gedomesticeerde ezels bestaan, waarvan een duidelijk afstamt van de ondersoort Equus asinus africanus. Van de andere is de afstamming nog onduidelijk.[1] Het voordeel van gedomesticeerde ezels ten opzichte van paarden is dat zij kleiner zijn, beter bestand tegen extreme klimatologische omstandigheden en makkelijker te hanteren en te voeden. Vooral op bergpaden is hun tredzekerheid een pré. De reputatie van ezels dat zij eigenzinnige dieren zijn, heeft vooral te maken met hun bijzondere intelligentie en voorzichtigheid. Ezels zijn in tegenstelling tot paarden geen vluchtdieren. Hun herkomst uit bergachtige omgevingen maakt dat zij bij gevaar compleet verstarren. Ze zijn daardoor niet met dwang te porren wanneer men ze wil aandrijven in situaties waar zij gevaar in zien. De stress zal eerder hun halstarrigheid vergroten. Is eenmaal hun vertrouwen gewonnen, dan tonen zij hun vriendelijke en volgzame aard. Mannelijke ezels heten ezelhengsten. Vrouwelijke ezels ezelinnen. Jongen van ezels heten ezelsveulens. Gecastreerde (gesneden) ezelhengsten heten oenen of klunzen, of (naar analogie met paarden) ruinen. Een kruising tussen ezelhengst en paardenmerrie wordt muildier genoemd, die tussen ezelin en paardenhengst heet een muilezel. Alle mannelijke nakomelingen tussen deze kruisingen zijn onvruchtbaar. Verwijzingen naar de ezelEzels in de iconografieEen stevig verankerd symbool van domheid, maar traditioneel met een bredere betekenis. Een ezel werd door Christus gekozen als rijdier voor zijn intocht in Jeruzalem waarmee een profetie uitkwam: hij doelde op de deugd van de bescheidenheid en in het christelijk denken staat de ezel dan ook voor deemoed, geduld en armoede. In China rijden de onsterfelijken op ezels. In tegenstelling hiermee spelen ezels in zowel Egyptische als in Indische mythen en in Grieks-Romeinse sagen een andere rol: hier worden ze in verband gebracht met wellust en met stupiditeit. Midas kreeg ezelsoren als symbool van zijn verstandelijke tekortkomingen omdat hij zo stom was geweest om tijdens een muzikale wedstrijd voor Pan te kiezen in plaats van Apollo. Ezelsoren maken onderdeel uit van de narrenkap; de figuur Bottom in Shakespeares Een Midzomernachtsdroom (ca. 1595) draagt een ezelskop in een satirisch intermezzo over de liefde. Andere met de ezel in verband gebrachte eigenschappen zijn vadsigheid en halsstarrigheid. Een (knielende) ezel en een monstrans zijn attributen van de H. Antonius van Padua. Ezels in verhalen
Ezels in de BijbelIn het oude Midden-Oosten was de ezel een belangrijk lastdier. Het komt daarom voor in verschillende Bijbelgedeelten. Zo wordt in Numeri de profeet Bileam gered door zijn ezelin, die in tegenstelling tot hem wel de engel op zijn weg ontwaart, daardoor slaat Bileam haar 3 keer en begint de ezelin ineens uit woede te praten. In de Evangeliën vindt de intocht in Jeruzalem van Jezus plaats op een jonge ezel. Spreekwoord
De oorsprong van dit spreekwoord komt vermoedelijk voort uit de tredzekerheid van dit dier: een ezel die over een rotsachtige weg loopt en met zijn voorpoot een steen aanstoot, zal nooit met zijn achterpoot dezelfde steen aanstoten. Wilde ezelsIn het wild levende ezels komen nog voor in Noord- en Oost-Afrika. Er bestaan daar de volgende ondersoorten:
De Aziatische wilde ezel (ook: halfezel of paardezel) wordt Onager of Equus hemionus genoemd. Soorten zijn:
De meeste wilde ezels vertonen de typische wildkleur, met een aalstreep. Deze aalstreep is ook bij de meeste gedomesticeerde ezels nog te zien. Afbeeldingen
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
